Գլխուղեղի քաղցկեղի վաղ փուլերի ախտանշաններն ու ախտորոշման ամենաարդյունավետ մեթոդները

Գլխուղեղի ուռուցքը տարբերվում է նորագոյացությունների մյուս տեսակներից և հայտնաբերվում է քաղցկեղի դեպքերի 2%-ում: Տեղակայման ու դիրքի անհարմարության պատճառով այս հիվանդությունը հայտնաբերելն ու բուժելը բավականին դժվար է:

Բուժզննում անցնելու պատճառ կարող են դառնալ ի հայտ եկած և աստիճանաբար խորացող նյարդաբանական ախտանշանները: Ժամանակին բուժզննում անցնելու դեպքում գոյություն ունեն արդյունավետ միջոցներ, որոնք կօգնեն ոչ միայն ախտորոշել գլխուղեղի քաղցկեղը, այլև ազատվել դրանից:

Հիվանդության զարգացումն ու դասակարգումը

Ուռուցքների զարգացման պատճառ է հանդիսանում բջիջների անկանոն կիսվելու գործընթացը: Դրանք ի հայտ են գալիս գանգի մեջտեղում կամ ողնաշարային խողովակում:

Նորագոյացությունները կտրուկ սկսում են մեծանալ և տարածվել: Բարորակ ուռուցքի դեպքում մետաստազներ չեն առաջանում և այն մնում է միայն գլխուղեղի հյուսվածքներում, սակայն մարդու գանգն ունենում է սահմանափակ տարածություն, ուստի ժամանակի ընթացքում հիվանդությունն անպայման ձեռք է բերում չարորակ բնույթ:

Ըստ հիմնական նշանների հիվանդությունը բաժանվում է երկու տեսակի.

·         առաջնային. նորագոյացություններն առաջանում են գլխուղեղի հյուսվածքներից,

·         երկրորդային. ուռուցքը զարգանում է մետաստազների շնորհիվ, որոնք ի հայտ են գալիս հարևան օրգաններում:

Գլխուղեղի քաղցկեղի ախտանշանները կախված են բջիջների կառուցվածքից: Գոյություն ունի հիվանդության մոտ 100 տեսակ, որոնք բաժանվում են 12 խմբի: Դրանցից ամենատարածվածներեն են.

·         Նյարդաէպիթելային. ախտորոշվում են նման հիվանդություններով հիվանդների մոտ 65%-ի մոտ և ձևավորվում են գլխուղեղի հյուսվածքներից,

·         Թաղանթային. պատճառը գլխուղեղի թաղանթի բջիջների անոմալ կիսվելն է:

·         Հիպոֆիզային. առաջանում են հիպոֆիզի բջիջների կիսվելու հետևանքով,

·         Գլխուղեղում չգտնվող օջախներ. կարող են առաջանալ մետաստազներից,

·         Դիզէմբրիոգենետիկ. առաջանում են սաղմնածագման (էմբրիոգենեզի) ժամանակ բջիջների սխալ կիսման հետևանքով:

Եթե նորագոյացությունները նման են գլխուղեղի հյուսվածքներին, ապա ախտորոշելն ավելի հեշտ կլինի, սակայն եթե բջիջները չեն համապատասխանում առողջ հյուսվածքի կառուցվածքին, ապա հիվանդությունը զարգանում է շատ արագ:

Հիվանդության զարգացման փուլերը

Օնկոլոգիական հիվանդությունները զարգանում են մի քանի փուլով: Գլխուղեղի քաղցկեղի ախտանշանները վաղ փուլերում տարբերվում են նրանով, որ հիվանդությունը դեռ ուռուցքի սահմաններում: Հիվանդության զարգացման մյուս փուլերի ժամանակ նորագոյացություններն աճում են, իսկ քաղցկեղի բջիջները տարածվում են նաև մյուս օրգանների հատվածում:

Առաջնային ուռուցքի դեպքում հիվանդությունը զարգանում է գլխուղեղի հյուսվածքներում կամ մոտակա հատվածներում, երբ բջիջների ԴՆԹ-ի կազմվածքում կան մուտացիաներ: Նման խանգարումներն էլ հենց խթան են հանդիսանում բջիջների աճի համար, ինչն էլ դառնում է քաղցկեղի բջիջների և ուռուցքի առաջացման պատճառ:

Մետաստատիկ ուռուցքն առաջանում է ցանկացած այլ օրգանում տեղի ունեցող չարորակ գործընթացների հետևանքով և ժամանակի ընթացքում տարածվում է նաև գլխուղեղի հատվածում: Ընդ որում՝ այս տեսակն ավելի տարածված է:

Օնկոլոգիական հիվանդությունների առաջացման պատճառները

Մինչ օրս մարդու գլխուղեղի կառուցվածքն ու աշխատանքի առանձնահատկությունները դեռ ամբողջությամբ պարզված չեն: Նախկինում գլխուղեղի քաղցկեղի առաջացման պատճառների շարքին էին դասվում գլխի մեխանիկական վնասվածքները, ծխախոտի չարաշահումը, տարբեր վիրուսային հիվանդությունները, սակայն մասնագետներին չհաջողվեց ապացուցել, որ այս գործոնները կապ ունեն հիվանդության զարգացման հետ:

Գլխուղեղի առաջացանը նպաստող գործոններն են.

·         Ժառանգականությունը,

·         Քաղցկեղածին կամ քիմիական նյութերի ընդունման հետ կապված աշխատանքը,

·         Ճառագայթումը,

·         Հիվանդի տարիքը (45 տարեկանից բարձր),

·         Ընտանիքի անդամների մոտ նման հիվանդությունների առկայությունը:

Հիվանդության ախտանշանները

Վաղ փուլերում գլխուղեղի քաղցկեղի ախտանշանները հայտնաբերելն այդքան էլ հեշտ չէ, քանի որ դրանք կախված են ուռուցքի օջախի գտնվելու վայրից: Եթե այն ախտահարել է խոսքի համար պատասխանատու հատվածը, ապա կհանգեցնի դիսգրաֆիայի կամ դիսլալիայի առաջացման: Անդաստակային ապարատի ախտահարման դեպքում հիվանդի մոտ նկատվում է ականջներում լսվող ուժեղ աղմուկի զգացողություն կան ուժեղ գլխապտույտներ:

Գլխուղեղի քաղցկեղը բնորոշվում է ամբողջ գլխուղեղին առնչվող ախտանշաններով, որոնց շարքին են դասվում.

·         գլխի բաբախուն ցավը, որը վառ արտահայտված է և դժվարությամբ է մեղմվում դեղամիջոցների օգնությամբ,

·         հաճախակի առաջացող փսխելու ցանկությունը, ինչը վկայում է ներգանգային ճնշման փոփոխության և փսխելու համար պատասպանատու հատվածի ակտիվացման մասին,

·         գլխապտույտները, որոց առաջացման պատճառն ուղեղիկի սեղմվածությունն է և ուռուցքի հետագա տարածումը, որը հանգեցնում է գլխուղեղի բջիջներին արյան մատակարարման գործընթացի վատացման:

Գլխուղեղի քաղցկեղի առաջին նշաններն ունենում են օջախային ախտանշաններ.

·         զգայունության վատացում

·         խոսքի ու լսողության խանգարումներ,

·         տեսողության օրգանների աշխատանքի խանգարումներ,

·         խոսքի խանգարումներ,

·         վեգետատիվ (ինքնավար) համակարգի աշխատանքի խանգարումներ,

·         շարժումների տարբեր խանգարումներ,

·         հորմոնալ խանգարումներ

·         էպիլեպսիայի նոպաներ,

·         զգայապատրանքներ (հալյուցինացիաներ):

Հիվանդության ախտորոշումը

Նորագոյացությունը գտնվում է գանգի մեջտեղում, ուստի հնարավոր չէ այն ժամանակին ախտորոշել: Լինում են դեպքեր, երբ անգամ բավականին խոշոր ուռուցքը դրսևորվում է թույլ ախտանշաններով, իսկ շատ փոքր ուռուցքի ախտանշանները վառ արտահայտված են լինում:

Շատ հաճախ ախտանշանների բացակայության դեպքում մարդիկ բուժզննում չեն անցնում և դիմում են մասնագետին միայն ինքնազգացողության կտրուկ վատացման դեպքում:

Հիվանդության ախտորոշման համար հարկավոր է նյարդաբանական հետազոտություն, համակարգչային տոմոգրաֆիա, մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա, անգիոգրաֆիա և այլ ռադիոիզոտոպային մեթոդիկաներ ու նյարդավիրաբուժական վիրահատություններ: Ախտորոշման շատ արդյունավետ միջոց է նաև գոտկային պունկցիան:

Հարկավոր է հաշվի առնել, որ գլխուղեղի քաղցկեղի ախտորոշման հաջողությունն ու բուժման մեթոդի ընտրությունը կախված են ուռուցքի տեսակից ու տարածվածությունից, սակայն հիվանդությունը վաղ փուլերում ախտորոշելու դեպքում այն լիովին բուժելու հավանականությունն ավելի բարձր է:

Նյութի աղբյուրը՝ mnioi.ru