Ինչ է ամենորեան (դաշտանի բացակայություն) և որոնք են դրա տեսակները, առաջացման պատճառներն ու հիմնական ախտանշանները

Ամենորեան դաշտանի բացակայությունն է, որը կարող է լինել ինչպես գինեկոլոգիական, նյարդաբանական ու էնդեկրին հիվանդությունների ախտանշան, այնպես էլ բնական վիճակ:

Այս հիվանդությունը կարելի է դիտարկել որպես բնական վիճակ հղիության ժամանակ, երեխային կրծքով կերակրելու ընթացքում, մինչ սեռահասուն դառնալը, ինչպես նաև դաշտանադադարից հետո: Եթե ամենորեան պայմանավորված չէ նշված պատճառներով, ապա այն համարվում է պաթոլոգիա, ուստի հարկավոր է անպայման դիմել մասնագետին:

Տարբերվում է ամենորեայի երկու տեսակ.

·        առաջնային (մինչև 14 տարեկան աղջկա մոտ սեռական հասունացման նշանների ու դաշտանի բացակայություն կամ մինչև 16 տարեկան աղջկա մոտ սեռական հասունացման նշանների առկայություն, սակայն դաշտանի բացակայություն),

·        երկրորդային (արդեն իսկ կարգավորված դաշտանային ցիկլի դեպքում դաշտանի բացակայություն ավելի քան 6 ամիս):

Ամենորեայի առաջացման պատճառները

Առաջնային ամենորենան կարող է պայմանավորված լինել.

·        գենետիկական անոմալիաներով,

·        հիպոֆիզի, հիպոթալամուսի և գլխուղեղի աշխատանքի խանգարումներով (դաշտանային ցիկլը կարգավորող հիպոթալամահիպոֆիզային համակարգի աշխատանքի խանգարում)

·        սեռական օրգանների զարգացման անատոմիական խանգարումներով (արգանդի բացակայություն, հեշտոցի և արգանդի վզիկի անանցանելիություն, կուսաթաղանթի ատրեզիա և այլն): Սա հանգեցնում է «կեղծ ամենորեայի», որի դեպքում ձվարանները գործում են, դաշտանային ցիկլը կարգավորված է, սակայն կան խոչընդոտներ, ինչի հետևանքով դաշտանային արյունը չի արտահոսում:

Երկրորդային ամենորեայի առաջացման պատճառ կարող են լինել.

·        ֆիզիկական ծանր աշխատանքը,

·        սխալ սննդակարգը, մոնոդիետաները, քաշի կտրուկ կորուստը, անորեքսիան,

·        վահանաձև գեղձի հիվանդությունները (հիպոթիրեոզ, թիրեոտոքսիկոզ),

·        հիպոֆիզի ուռուցքները,

·        ձվարանների հիվանդությունները (ուղեկցվում են ներզատական խանգարումներով),

·        հեշտոցի և արգանդի վզիկի անանցանելիությունը, կպումներն արգանդի խոռոչում (երկրորդային կեղծ ամենորեայի առաջացման պատճառներն են),

·        հոգեբանական խնդիրներն ու սթրեսը:

Ամենորեայի ախտանշանները

Այս հիվանդությունը դրսևորվում է դաշտանի բացակայությամբ, ինչի հետևանքով խանգարվում է վերարտադրողական ֆունկցիան և առաջանում է անպտղություն: Հենց անպտղությունն ու դաշտանի բացակայությունն էլ համարվում են հիվանդության հիմնական ու մշտական ախտանշանները, որոնք բնորոշ են ամենորեայի բոլոր տեսակներին: Մյուս ախտանշաններն ի հայտ են գալիս միայն որոշակի տեսակի դեպքում:

Օրինակ՝ անատոմիական խանգարումներով պայմանավորված կեղծ ամենորեայի դեպքում դաշտանային արյան կուտակման հետևանքով դաշտանի ենթադրյալ օրերին առաջանում են կծկումանման ցավեր որովայնի ստորին հատվածում: Միևնույն ժամանակ կարող են նկատվել գլխացավեր, սրտխառնոց և կրծքագեղձերի մեծացում:

Հիպոֆիզի ուռուցքով պայմանավորված ամենորեայի ժամանակ հիմնական ախտանշանը գալակտորեան է (կաթնագեղձերից կաթի ակամա արտադրություն): Այս դեպքում նյարդաբանական ախտանշանների շարքին են դասվում դյուրագրգիռությունը, գլխացավերը և հուզական անկայունությունը:

Գենետիկական անոմալիաներով պայմանավորված առաջնային ամենորեան դրսևորվում է սեռական օրգանների թերզարգացվածությունը: Նման դեպքերում աղջիկը լինում է բարձրահասակ, ունենում է երկար ձեռքեր ու ոտքեր և անհամաչափ կարճ իրան:

Էնդոկրին խանգարումներով պայմանավորված երկրորդային ամենորեայի դեպքում կարող են ի հայտ գալ դաշտանադադարին բնորոշ ախտանշաններ, իսկ պոլիկիստոզային ձվարանների համախտանիշի դեպքում հաճախ նկատվում է ճարպակալում, արյան մեջ ինսուլինի մակարդակի բարձրացում, ինչպես նաև դեմքի ու մարմնի մազակալում:

Նյութի աղբյուրը՝ healthinfo.ua