Քթաբորբի հինգ տեսակ և դրանց առաջացման պատճառները

Քթաբորբը կամ ռինիտը բավական տարածված խնդիր է, որը կարող է ի հայտ գալ տարբեր պատճառներով և ցանկացած պահին։ Որպես կանոն այս խնդիրն ասոցացվում է շնչառական համակարգի հիվանդություների հետ, մինչդեռ իրականում քթաբորբը կարող է պայմանավորված լինել մի շարք պատճառներով, ինչը նշանակում է, որ խնդրից ազատվելու համար հարկավոր է առաջին հերթին պարզել դրա առաջացման պատճառն ու պայքարել դրա դեմ։

Medikforum.ru կայքը ներկայացրել է քթաբորբի հինգ տեսակ և դրանց առաջացման պատճառները։

Մրսածությամբ պայմանավորված ռինիտ

Մրսածության դեպքում քթաբորբը պայմանավորված է լինում վերին շնչուղիներում հայտնված վարակներով։ Այս դեպքում քթչ խոռոչի անոթների թափանցելիությունը մեծանում է, ինչը դրսևորվում է առատ լորձի արտազատմամբ։ Սովորաբար այս ախտանշանը նկատվում է վարակման 2-րդ կամ 3-րդ օրը։ Ընդ որում՝ հարբուխը կարող է զարգանալ տարբեր վիրուսներով վարակվելու հետևանքով։ Եթե մրսածության դեպքում ռինիտը պահպանվում է ավելի քան 10 օր, ապա հարկավոր է անպայման դիմել բժշկին։ Բանն այն է, որ այդ դեպքում այն կարող է պայմանավորված լինել բակտերիալ վարակով, որն էլ հարկավոր է բուժել հակաբիոտիկներով։ Այս դեպքում ինքնաբուժությունը կարող է վտանգավոր լինել։

Ալերգիկ ռինիտ

Քթաբորբի այս տեսակը, որը հաճախ է զարգանում գարնանը կամ աշնանը, պայմանավորված է լինում բույսերի ծաղկափոշու հետ շփման հետևանքով օրգանիզմում զարգացած բորբոքային ռեակցիայով։ Այս դեպքում քթի խոռոչներում կուտակվող լորձը սովորաբար թափանցիկ է լինում։ Խնդրի բուժումը ենթադրում է հակահիստամինային դեղորայքի ընդունում, իսկ այդ դեղամիջոցները կարող են լինել ինչպես հաբերի, այնպես էլ ցողացիրների տեսքով։ Հաճախ կիրառվում են նաև քթի հատուկ կաթիլներ ու ցողացիրներ, որոնք պարունակում են գլյուկոկորտիկոիդներ։ Հարկ է հիշել, որ հակահիստամիններն արդյունավետ են քթաբորբի դեպքում, սակայն բացարձակապես անարդյունավետ են ալերգիայով պայմանավորված քթի փակվածության դեպքում։

Սառը օդով պայմանավորված քթաբորբ

Մաքուր սառը օդը նույնպես կարող է ոմանց մոտ դառնալ քթաբորբի պատճառ։ Սա պայմանավորված է նրանով, որ սառը և չոր օդը հանգեցնում է քթի լորձաթաղանթի չորացման՝ փոխելով քթի խոռոչներում հեղուկի բալանսը։ Այս ամենի հետևանքով էլ քիթի նյարդերն արձագանքում են՝ առաջացնելով բորբոքային գործընթացներ ու ռինիտ։

Կծու մթերքով պայմանավորված քթաբորբ

Քթաբորբի այս տեսակն անվանում են նաև համային ռինիտ։ Ընդ որում՝ այս ախտաբանությունը բավական ուսումնասիրված չէ։ Կա ենթադրություն, որ քթաբորբը կապված է նյարդային համակարգի խթանման հետ ու կարող է լինել պարասիմպաթիկ պատասխան, որն օգտակար է հանգստի ու ընդունած սննդի մարսման համար։ Առավել հաճախ այս խնդիրն ի հայտ է գալիս կծու, տաք կամ մեծ քանակությամբ համեմունքներ պարունակող մթերքի գործածության դեպքում, ուստի դրանցից հրաժարվելը կօգնի խուսափել նաև ռինիտի այս տեսակից։

Հորմոնալ քթաբորբ

Հորմոնալ ռինիտը զարգանում է քթանցքերի լորձաթաղանթի վրա հորմոնների ունեցած անմիջական ազդեցության հետևանքով, ինչը հանգեցնում է լորձային գեղձերի ակտիվության խթանման։ Հորմոնալ ռինիտի զարգացման հարցում առանցքային դեր են խաղում կանանց սեռական հորմոններն ու աճի հորմոնները։ Բացի այդ, կարող են ազդել նաև թիրոիդ հորմոնները՝ եռյոդթիրոնինը (Т3) և թիրօքսինը (Т4)։ Շատ հաճախ այս խնդիրը նկատվում է հղիության ընթացքում։ Հորմոնալ ռինիտի խնդրին է բախվում հղիների 39%-ը, ինչը պայմանավորված է լինում ամբողջ մարմնում արյունատար անոթների փոփոխությամբ ու քթի արյունատար անոթներում արյան կուտակմամբ։ 

Հորմոնալ ռինիտի բուժման միջոցները շատ չեն։ Առավել հաճախ խորհուրդ է տրվում կիրառել աղով հատուկ լուծույթներ քթի խոռոչների համար կամ սպորտով զբաղվել ընդհանուր վիճակի բարելավման համար։ Հղիության դեպքում հարկավոր է դիմել բժշկին քանի որ բուժումը կարող է նշանակել միայն գինեկոլոգը կամ քիթկոկորդականջաբանը։