Որոնք են ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման պատճառները, հիվանդության տեսակներն ու դրսևորումները

Ենթաստամոքսային գեղձը մարդու կարևորագույն օրգաններից մեկն է, որը երկու կարևոր գործառույթ է կատարում՝ արտադրում է արյան մեջ շաքարը կարգավորող հորմոններ (ինսուլին, գլյուկագոն), ինչպես նաև մարսողական ֆերմենտներ։ Այս օրգանի աշխատանքի խանգարումը կարող է շատ վատ հետևանքներ ունենալ ու նպաստել առողջական լուրջ խնդիրների զարգացման։ Օրինակ՝ ինսուլին հորմոնի արտադրության խանգարումը նպաստում է շաքարային դիաբետի զարգացմանը, իսկ մարսողական ֆերմենտների պակասը բացասաբար է անդրադառնում ամբողջ մարսողական համակարգի վրա։ Նման խնդիրների պատճառը լինում է ենթաստամոքսային գեղձի աշխատանքի խանգարմամբ, ինչն էլ կարող է պայմանավորված լինել օրգանի բորբոքմամբ, ուստի հարկավոր է շատ ուշադիր լինել խնդիրը ժամանակին հայտնաբերելու և դրա դեմ միջոցներ ձեռնարկելու համար։ 

Ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման հիմնական դրսևորումները

Ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքումը կարող է լինել երկու տեսակի՝ սուր և քրոնիկ։ Ենթաստամոքսային գեղձի սուր բորբոքման դեպքում հիվանդությունը կտրուկ է ի հայտ գալիս։ Նման դեպքերում խանգարման մասին հուշում են այնպիսի ախտանշանները, ինչպիսին են որովայնի վերին հատվածի ուժգին սուր ցավը, որը տարածվում է մեջքի հատվածում ու պահպանվում մի քանի օր շարունակ (հատկապես վտանգավոր է ամբողջ գոտկատեղը պատող ցավը), սրտխառնոցն ու փսխումը, փորափքանքը, ուտելուց հետո նկատվող սաստիկ ցավը (այն հատկապես ուժգին է լինում յուղոտ մթերքի գործածությունից հետո), ջղաձգումներով ուղեկցվող դեֆեկացիան, ցավոտ սպազմներով ուղեկցվող փորլուծությունը, ինքնազգացողության ընդհանուր վատթարացումը, որն ուղեկցվում է մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացմամբ, գլխապտույտով ուղեկցվող արյան ցածր ճնշումը, ինչպես նաև լարված ու սովորականից ձիգ որովայնը։

Ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման պատճառները

Գոյություն ունի ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման երկու հիմնական պատճառ՝ լեղապարկում առկա քարերը, որոնք արգելափակում են դեպի գեղձը տանող ուղիները, ինչպես նաև ալկոհոլի չարաշահումը։

Խիստ հազվադեպ ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման պատճառ կարող է դառնալ նաև որոշակի դեղորայքի ընդունումը, որոնց շարքին են դասվում հակաբիոտիկներն ու ուժեղ ազդեցություն ունեցող ցավազրկող դեղամիջոցները։ Բացի այդ, այս հիվանդության զարգացման հավանականության վրա ազդում է նաև գենետիկ նախատրամադրվածությունը, որովայնի տրավմաները, վարակներն ու բակտերիաները, ինչպես նաև ծխախոտի գործածությունը։

Այս հիվանդության քրոնիկ տեսակը զարգանում է ալկոհոլի տևական չարաշահման հետևանքով։ Սա է պատճառը, որ այն հաճախ համարվում է ալկոհոլային կախվածություն ունեցողների հիվանդություն։ Սակայն մասնագետները նշում են, որ ենթաստամոքսային գեղձի քրոնիկ բորբոքման պատճառ կարող է լինել նաև արյան մեջ ճարպերի ու կալցիումի բարձր մակարդակը։ Բացի այդ, 20 տոկոս դեպքերում հիվանդության զարգացման պատճառն անհայտ է լինում։

Ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքման ախտորոշման ամենաարդյունավետ միջոցն արյան հետազոտությունն է։ Այս հետազոտությունը թույլ կտա հայտնաբերել մարսողական ֆերմենտներից մեկի՝ լիպազայի բարձր մակարդակը, որն էլ համարվում է բորբոքման մասին հուշող հիմնական ցուցիչը։ Ենթաստամոքսային գեղձի քրոնիկ բորբոքման դեպքում հարկավոր է պարբերաբար ստուգել լիպազաների մակարդակը՝ պարզելու համար կա արդյոք հիվանդության զարգացում։ 

Շատ կարևոր է նաև ենթաստամոքսային գեղձի սուր բորբոքումը ժամանակին հայտնաբերելն ու միջոցներ ձեռնարկելը։ Բանն այն է, որ այս հիվանդությունը, որը սովորաբար տևում է առավելագույնը երկու շաբաթ, կարող է վերածվել քրոնիկի, ինչն էլ բարձրացնում է ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղի զարգացման հավանականությունը։

Նյութի աղբյուրը՝ medikforum.ru