«Չեզոք գոտի»–ն ռազմական հասկացություն է, որը կա վաղուց. Դավիթ Բաբայանը՝ Ուորլիքի եզրույթների հակամեկնաբանությամբ

Tert.am-ի հետ զրույցում ԼՂՀ Նախագահի մամուլի քարտուղար Դավիթ Բաբայանը, անդրադառնալով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ոուրլիքի մեկնաբանությանը, թե ադրբեջանական զինուժի կողմից ԼՂՀ ՊԲ զինուժի ուղղաթիռի խոցման միջադեպը տեղի է ունեցել, ըստ էության, ոչ թե չեզոք գոտում, այլ ոչ մեկի հողում, նկատեց, որ ամերիկացի դիվանագետը փորձել է այդ հասկացությանը տալ ավելի դիվանագիտական բացատրություն: «Բայց իրականությունն այն է, որ ռազմական առումով գոյություն ունեն նման գոտիներ: Սովորաբար, նման գոտիներ լինում են սահմանների երկայնքով, և մեր պարագայում, երևի թե, ժամանակը չէ ասել՝ սահմաններ, բայց մենք այդպես ենք ընկալում»,-ասաց Դավիթ Բաբայանը:

-Պարո՛ն Բաբայան, Twitter-ի իր էջում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը գրել էր, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունում չկա ոչ մի «չեզոք» տարածք, կա «ոչ մեկի հող» (no man’s land), սահմանումը, որը բաժանում է ռազմական ուժերը: Ստեփանակերտում ինչպե՞ս ընդունեցին համանախագահի այդ մեկնաբանությունը:
 

- Ընդհանուր առմամբ, «չեզոք գոտի» հասկացությունը ռազմական է, և ինչ-որ ձևով՝ ռազմաքաղաքական: Այսինքն՝ սա մի տարածք է, որը չի վերահսկվում որևէ կողմի միջև: Սա է այդ հասկացությունը: Եվ աշխարհում եղել են այդպիսի նախադեպեր, երբ չեզոք գոտիներ են եղել, օրինակ՝ Սաուդյան Արաբիայի և Պարսից ծոցի երկրների միջև չեզոք գոտիներ են եղել: Մեզ մոտ, ուղղակի սա ռազմական հասկացություն է, որը այդպես էլ կա (դե ֆակտո – Tert.am) և որը վաղուց գոյություն ունի:

- Այսինքն՝ ըստ Ձեզ համանախագահն ուղղակի դիվանագետի լեզվո՞վ է խոսել:

-Այո՛, ինձ թվում է՝ այդպիսի փորձ է արել կամ՝ ինչ-որ որակավորում տալ, բայց իրականությունն այն է, որ ռազմական առումով գոյություն ունեն նման գոտիներ: Սովորաբար, նման գոտիներ լինում են սահմանների երկայնքով, և մեր պարագայում, երևի թե, ժամանակը չէ ասել՝ սահմաններ, բայց մենք այդպես ենք ընկալում:

-Այսինքն՝ նկատի ունեք ղարաբաղա-արդրբեջանական սահմաննե՞ր:

-Այո՛:

-Իսկ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունները, միջազգային հանրության հայտարարությունները տարբեր գնահատականների արժանացան, նաև նշվեց, որ դրանք հասցեական չեն, թեև համանախագահների վերջին հայտարարությունում կոնկրետ Ադրբեջանին հորդոր կար: Ձեր կարծիքով՝ ստեղծված իրավիճակի մեղավորների հստակ տարորոշում կա՞:

- Արդեն ժամանակն է ավելի նպատակային հայտարարություններ անելու, ավելի թիրախավորած, որովհետև մենք տեսնում ենք, թե ինչպիսի ահաբեկչական գործողություն է տեղի ունեցել: Կարծում եմ, որ արդեն հերիք է՝ ընդհանրական հայտարարություններ անել: Լավ, Սաֆարովին բաց թողեցին … էն մեկը, ա՛յս մեկը, հիմա էլ ահաբեկչության են գնում, և հիմա ի՞նչ պետք է անեն, որ ավելի թիրախավորված հայտարարություն անեն: Իմ կարծիքով՝ արդեն ժամանակն է, որպեսզի կոնկրետ դիրքեր ապահոված հայտարարություններ անեն: Մանավանդ, որ ագրեսորը հենց դրանից էլ ավելի է ոգևորվել:

-Իսկ այն , որ ԵԱՀԿ նախագահի անձնական ներկայացուցչին չհաջողվեց մշտադիտարկում անցկացնել, նման բան երբևէ եղե՞լ էր:

- Ո՛չ: Ես մտածում եմ, որ այս միջադեպը ԵԱՀԿ-ի համար և Մինսկի խմբի համար դարձել է արժանապատվության հարց: Հիմա իրենք պիտի իրենց արժանապատվությունը պահպանեն և ամեն ինչ անեն, որպեսզի այդ օդաչուների ճակատագիրը պարզվի, կարողանանք հասկանալ հետևանքները, հետաքննություն անցկացնենք ընդհանրապես այդ դեպքի վերաբերյալ:

-Արդյո՞ք սա չի նշանակում, որ բանակցային գործընթացում խորը ճգնաժամ է սկսվել…

-Սա ոչ թե խորը ճգնաժամ է, այլ բացեիբաց արհամարհանք: Այսպես ես կորակեի:

-Բայց եթե միջնորդական ջանքերը չեն ապահովվում, միջնորդների ասածները տեղ չեն հասնում սա ի՞նչ է նշանակում, սա ինչ նոր որակական շե՞մ է:

-Դա արհամարհանք է Ադրբեջանի կողմից, և Հայաստանի ու նաև՝ միջնորդների կողմից համապատասխան պատասխան պետք է լինի: Այդ ժամանակ արդեն իրավիճակը կշտկվի:

-Իսկ ի՞նչ քայլեր եք ճիշտ համարում, որ միջնորդների կողմից արվեն: Այս օրերին շատ է խոսվում, որ պաշտոնական Երևանը չի անում, չի կարողանում անել, որ պետք է համարժեք քաղաքական պատասխան տրվի և այլն:

- Նախևառաջ, պետք են կոշտ հայտարարություններ և պետք է պարտադրել, որպեսզի նրանք կատարեն իրենց ստանձնած միջազգային պարտավորությունները, միջազգային օրենքին՝ համապատասխան: Կարծում եմ՝ շատ մեխանիզմներ կան, որոնք կարող են ապահովել, որպեսզի դա տեղի ունենա:

-Այսինքն՝ այն, ինչ մինչև հիմա ասվել է, ըստ Ձեզ, բավականաչափ կոշտ չէ՞:

-Բանն այն է, որ միշտ փորձել են հավասարակշռված մոտեցում ցուցաբերել, որպեսզի էլ ավելի չբարդացնեն իրավիճակը: Բայց մենք համարում ենք, որ որոշ դեպքերում անհրաժեշտ է նաև կտրուկ քայլերի դիմել:

- Իրենք, փաստորեն, առաջարկում են փոխանակել ողջ դիվերսանտներին ուղղաթիռի, երևի թե զոհված անձնակազմի հետ:

-Ոչ ոք չգիտի՝ այդ մարդկանց ճակատագիրը, պետք է պարզենք: Երկրորդը՝ նրանք տարբեր կատեգորիաների մարդիկ են՝ մեր կողմից զինծառայողներ են և ըստ գործող օրենքների՝ պետք է վերադարձվեն՝ ողջ թե մահացած և երրորդը՝ նրանք տարբեր են նաև որակով: Մերոնք զինծառայողներ են, որ ոչ մի բան չեն խախտել, ուղղակի մեր զինված ուժերի ներկայացուցիչներ են, իսկ նրանք կասկածվում են ծանր հանցագործությունների մեջ: Հիմա դատավարություն է գնում, մենք ժողովրդավարական պետություն ենք, և իրենց հնարավորություն ենք տվել պաշտպանվելու, պահպանվում են բոլոր նորմերը, իսկ այն, ինչ իրականացնում է Ադրբեջանի կողմից, կոպիտ խախտում է միջազգային և բարոյականության նորմերի:

-Իսկ եթե ԼՂՀ դատարանը նրանց մեղավոր ճանաչի, ի՞նչ է լինելու հետո:

-Գործող օրենքների համաձայն: