Սփյուռքի վերադարձը. սիրիահայերը փախչում են իրենց նախնիների հայրենիք. The Economist-ի անդրադարձը

14:11 • 27.06.17

Երբ 2011 թվականին Սիրիայում պատերազմ սկսվեց, երկրի հայկական համայնքի մի քանի հարուստ ընտանիքներ ուղևորվեցին Երևան, որտեղ շքեղ բնակարաններ վարձեցին քաղաքի Հյուսիսային պողոտայում: Ինչպես հետո ոմանք կասեին՝ նրանք ասես հանգստյան մեկնած լինեին այդ ժամանակ, գրում է The Economist շաբաթաթերթի կայքը Հայաստան ներգաղթած սիրիահայերի մասին իր անդրադարձում: Իշխանությունները նրանց տեղեր հատկացրին տեղական դպրոցում, որտեղ որպես փախստական փախած սիրիացի ուսուցիչները շարունակեցին դասավանդել երեխաներին սիրիական ծրագրով: Որոշ ժամանակ պահանջվեց, մինչ նրանք կհասկանային, որ հնարավոր է՝ իրենք այլևս երբեք տուն չգնան:


Սիրիայի վեցամյա պատերազմի պատճառով ավելի քան 5 միլիոն սիրիացի ապաստան է գտել այլ երկրներում: 2015-2016 թվականներին հարյուր հազարավոր սիրիացիներ, անցնելով Բալկաններով, փորձել են ապաստան գտնել Եվրոպայում: Սիրիայի հայկական համայնքից քչերը, սակայն, ընտրեցին այդ ճանապարհը, փոխարենը՝ շատերը եկան Հայաստան: Հայաստանը, որի բնակչությունը նվազել է արտագաղթի հետևանքով, ուրախությամբ ընդունեց երկիր ժամանող սիրիահայերին: Նրանց մեծ մասը կրթված էր, պատկանում էր միջին դասի և ձեռնարկատեր էր, գրում է աղբյուրը։


«Պատերազմից առաջ Սիրիայում ապրում էր մոտ 90.000 հայ, նրանց երկու երրորդը՝ Հալեպում: Նրանցից շատերն իրենց հայրենիքից 1915 թվականին Օսմանյան կայսրությունում համակարգային կոտորածներից և էթնիկ զտումներից փախած հայերի ժառանգներն էին: Նրանց մեծ մասի համար քաղաքացիական պատերազմը վերջ դրեց մեկդարյա պատմությանը»,- գրում է կայքը:


61-ամյա գործարար Հրայր Ագուլյանը պատերազմից առաջ ամբողջ կյանքում հավաքած խնայողությունները ներդրել էր Հալեպում գտնվող կահույքի գործարանում, որը շուտով ավերվեց: Այժմ նա Երևանում է: «Դա տևեց հարյուր տարի: Դա ավարտվեց: Միջին Արևելքում ապագա չկա քրիստոնյաների համար»,- The Economist-ը մեջբերում է Ագուլյանի խոսքերը:


Սիրիայում, տեղեկությունների համաձայն, մնում է ոչ ավելի, քան 30.000 սիրիահայ: Շատերը մեկնեցին Լիբանան, Կանադա, Թուրքիա, Պարսից ծոցի երկրներ և այլ վայրեր: Մնացածը՝ մինչև 30.000 սիրիահայ, գնաց երկիր, որը նրանք համարում են իրենց հայրենիքը: Որոշները դրանից հետո տեղափոխվեցին այլ երկրներ:


Առաջինը եկան հարուստները, որոնց համար հեշտ էր տեղափոխվելը: Մյուսները փորձեցին սպասել Սիրիայում պատերազմի ավարտին և փախան միայն, երբ սպառեցին ապրելու վերջին հնարավորությունները: Նրանք հասան Հայաստան՝ առանց ոչնչի:


Ինչպես The Economist-ին պատմել է Հալեպում ծնված Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը, երկիր ժամանած փախստականներից շատերը փոքր բիզնես են սկսել երկրում: Սիրիայում հայկական համայնքի անդամները մեծ մասամբ հմուտ մասնագետներ կամ արհեստավորներ էին, նրանք հայտնի էին որպես ոսկերիչներ, բժիշկներ, ինժեներներ և արդյունաբերողներ: Հայաստանի հայերը հիացած են սիրիահայերի բացած ռեստորաններով. սիրիահայերը «համեմունքաշատ» խոհանոցը բերեցին երկիր, որտեղ ուտեստները, ինչպես նաև մնացած գրեթե ամեն ինչ երկար ժամանակ եղել է Ռուսաստանի մեղմ համերի ազդեցության տակ:


Գրեթե բոլոր փախստականները հաստատվել են Երևանում՝ բացի գյուղատնտեսական տարածքներից մոտ 30 ընտանիքից, որոնք հաստատվեցին Լեռնային Ղարաբաղում: Որոշ երիտասարդներ, ովքեր կռվել են սիրիական բանակում, կամավոր գրանցվել են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության առաջնագծում ծառայելու համար, բայց ավելի շատ երիտասարդ սիրիահայեր հետաձգել են Հայաստանի քաղաքացիություն ստանալը, որպեսզի ստիպված չլինեն զինվորական ծառայություն անցնել:


The Economist-ը գրում է, որ որոշ սիրիացիներ հետ են վերադարձել, հատկապես նրանք, ովքեր այնտեղ սեփականություններ ունեն: Որոշ սիրիահայեր պնդում են, որ պարտականություն ունեն վերադառնալու՝ վստահ լինելով, որ իրենց սփյուռքը հայկական քաղաքակրթության կարևոր ճյուղ է և պետք է պահպանվի:


Այնուամենայնիվ, ինչպես կայքին ասել է Վարդան Օսկանյանը, նրանք, ովքեր վերադարձել են Սիրիա, ապագա գրեթե չեն տեսնում այնտեղի համայնքի համար: Սիրիայում հայերը հավատարմորեն պաշտպանել են Բաշար ալ Ասադի վարչակազմը, որը պաշտպանել է նրանց մահմեդական ծայրահեղականների կողմից հետապնդումներից: Բայց այդ իշխանությունն այժմ վերահսկում է միայն Սիրիայի տարածքի մի մասը, իսկ Ասադի ճակատագիրը խաղաղության հնարավոր համաձայնագրում անորոշ է: Միևնույն ժամանակ, կայքը գրում է, որ սիրիացիների հոսքին անպատրաստ Հայաստանի սփյուռքի նախարարության պաշտոնյաները ռիսկի չեն դիմում: Նրանք գործողությունների ծրագրեր են մշակում արտակարգ իրավիճակների համար, եթե հանկարծ Լիբանանում նոր հակամարտություն բռնկվի, որը հազարավոր լիբանանահայերի կստիպի հեռանալ երկրից:

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

15:11 • 12.11.24

Բաքուն հայ գերիներին օգտագործում է ՀՀ-ից զիջումներ կորզելու համար. Տիգրան Աբրահամյան

12:49 • 12.11.24

Եթե ունենայիք 100 մլն դոլար, որպես պետություն, ո՞ր ոլորտներին կուղղեիք. Խաչատուր Սուքիասյանը՝ նախարարին

12:19 • 12.11.24

Փաշինյանի ներկայությամբ խախտվել է «ՀՀ օրհներգի մասին» օրենքը

11:50 • 12.11.24

20,366 մարդ գնացել է երկրից, 12,700 աշխատատեղ է կրճատվել, գուցե թողեք պատմության անիվը նորմալ գնա՞. Արթուր Խաչատրյանը՝ Վահե Հովհաննիսյանին

11:29 • 12.11.24

«Այստեղ հաց, այստեղ կաց». քաղաքացին ՀՀ-ում պետք է տեսնի իր ապագան, 2025-ին 2 տրիլիոն հարկ կհավաքենք. նախարար

10:59 • 12.11.24

Շնորհակալ եմ վարչապետին ու փոխվարչապետներին՝ իմաստուն առաջնորդության համար․ ֆինանսների նախարար

20:35 • 11.11.24

Մոսկվան մեսիջ հղեց Փաշինյանին՝ քեզնով կամ առանց քեզ վերականգնելու ենք ազդեցությունը Հայաստանում․ Վիգեն Հակոբյան

15:07 • 11.11.24

Ոչ թե իմ տունն իմ ամրոցն է, այլ մեր պետությունն է մեր ամրոցը, իսկ մեր տունը՝ մեր բնակավայրը․ Փաշինյանը՝ ՏԻՄ համակարգի 28-ամյակի միջոցառմանը

14:29 • 11.11.24

Եթե մեծ գործ եք անում, ինչպե՞ս է,որ վարչապետի և ԿԳՄՍ նախարարի երեխաները դրսում են սովորում.Էդգար Ղազարյանը՝ փոխնախարարին

12:40 • 11.11.24

Աննա Հակոբյանի համար 145 հազար դոլար արժողությամբ ծառայողական նոր մեքենա է գնվել, 2 տարի առաջվա ջիպն այդքան մաշվե՞լ էր. Մանուկյանը՝ ՊՊԾ պետի տեղակալին

11:43 • 11.11.24

Հարցը լուծեք, դետալների մեջ մի մտեք, փողը տվեք, եթե պարտք ենք, բայց մրցույթն արեք. Ավինյան

10:48 • 11.11.24

Այս դժվար պահին 24 մլն հավելյալ գումար ենք հավաքագրել Երևանի տրանսպորտից. Տիգրան Ավինյան

20:35 • 08.11.24

Չեմ բացառում, որ ռուսներն ասեն Թրամփին՝ վերադարձրեք մեզ Հարավային Կովկասը՝ մեր պատմական ազդեցության գոտին․ Սուրեն Սարգսյան

13:21 • 08.11.24

«Նախագիծը բերում եք միայն ձե՞ր խմբավորման համար», «քաղաքական թիմի անդամ չեմ, փաթեթը բոլորի համար է». քննարկում ԱԺ-ում

11:58 • 07.11.24

858 մլն եվրոյի շրջանակում կկառուցվի Սիսիան-Քաջարան ճանապարհը, կամուրջներ ու թունելներ․ Սանոսյան

20:41 • 06.11.24

Քաղաքացու դատարկվող սառնարան, 14 միլիարդ դոլար պետական պարտք, հարկային ճնշումներ․ Նաիրի Սարգսյանը՝ 2025-ի մասին

17:33 • 05.11.24

Լավագույն նախագծերը՝ մեկ վայրում. կայացավ Project Management Awards 2024-ը

16:40 • 05.11.24

2025-ին Երևանը պլանավորում է ունենալ ավելի քան 90 մլրդ դրամ բյուջե, այս տարվա 61.5 մլրդի փոխարեն, նաև սեփական եկամուտների աճ կապահովվի. Տիգրան Ավինյան

11:02 • 05.11.24

ԵՄ հետ արտոնագրերի ազատականացման շուրջ ծրագիր ենք մշակում, ԵՄ պատվիրակությունը ՀՀ-ում է. ԱԳ փոխնախարար

20:34 • 04.11.24

Միրզոյանը պետք է ԱԺ շենքից դուրս գար ԱԱԾ աշխատակիցների ուղեկցությամբ՝ գլուխը ներքև ու ձեռնաշղթաներով․ Էդգար Ղազարյան

18:39 • 04.11.24

«Լույսեր» բնակելի համալիրն ընդունեց իր առաջին բնակիչներին

11:12 • 04.11.24

Շուտով անդրադառնալու ենք արտոնյալ խմբերին, նրանք կունենան հանրային տրանսպորտից օգտվելու զեղչային համակարգ. Տիգրան Ավինյան

20:40 • 01.11.24

Հայաստանը լուծարվելու է, եթե հաջորդ ընտրությանը հանրությունը էլի վստահի Փաշինյանին․ Թագուհի Թովմասյան

19:51 • 01.11.24

Բիբլոս Բանկ Արմենիայի հովանավորությամբ անցկացվեց ԵՊՀ Տնտեսագիտության և կառավարման ֆակուլտետի 90-ամյակին նվիրված հանդիսավոր նիստը

13:40 • 31.10.24

Մեր ազգային անվտանգության ռազմավարության մեջ ընդգծել ենք հայկական խոհանոցը` որպես ազգային արժեք. Նիկոլ Փաշինյան

12:01 • 31.10.24

Մեր օրակարգում ԼՂ հիմնահարց չկա. հեգնական ժպիտը տեղին չէ, պարո՛ն Ռուստամյան. Միրզոյան

11:34 • 31.10.24

ՌԴ-ի հետ ամուր տնտեսական կապերով կապված ենք, չնայած կան տարաձայնություններ արտաքին քաղաքական որոշ հարցերում. Արարատ Միրզոյան

11:20 • 31.10.24

Մոտ ապագայում խաղաղության պայմանագրի այդ 1-2 ձևակերպումների շուրջ էլ համաձայնության կգանք և այն պատրաստ կլինի ստորագրման. Արարատ Միրզոյան

11:16 • 31.10.24

Թուրքիայի հետ ունենք դինամիկ երկխոսություն, բայց կառուցողական չէ, երբ նրանք մեր հարաբերությունների կարգավորումը կապում են Ադրբեջանի հետ. ԱԳ նախարար

20:57 • 30.10.24

Հեղափոխական, նոր, ժամանակակից ապրելակերպի բոլոր կողմերը հաշվի առնող. ինչ է առաջարկում Renshin ընկերության Skyline թաղամասը

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց