1921 թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը չեղարկելու նախաձեռնությունը շանտաժ է. Դ. Շահնազարյան

17:50 • 09.02.16

Tert.am-ի հետ զրույցում ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ, 1992-95թթ. ՀՀ նախագահի հատուկ հանձնարարությունների գծով դեսպան, 1994-95թթ. Հայաստանի Ազգային անվտանգության ծառայության ղեկավար, Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի առաջատար վերլուծաբան Դավիթ Շահնազարյանը շատ քիչ հավանական համարեց, որ ՌԴ նախագահ Պուտինը որոշի չեղարկել 1921թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը: Նրա գնահատմամբ, Ռուսաստանի զինված ուժերի Հարավային օկրուգի բոլոր ռազմակայաններում պատրաստականության ստուգումներ անցկացնելով և այդ պայմանագրից դուրս գալու նախաձեռնությամբ, ՌԴ-ն փորձում է Անկարայի հետ խոսել շանտաժի ու քարոզչության լեզվով, նաև այն պատճառով, որ Պուտինը պատրաստ չէ հանդիպել Էրդողանի հետ:


-Պարոն Շահնազարյան, երեկ ՌԴ-ից Հայաստանին վերաբերող երկու լուր ստացվեց : Նախ՝ հայտնի դարձավ, որ Ռուսաստանի Պետդումայի կոմունիստ պատգամավորները նամակով դիմել են Վլադիմիր Պուտինին` կոչ անելով չեղյալ համարել 1921 թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը, մյուսը, որ ՌԴ նախագահի կարգադրությամբ` ռազմական պատրաստականության անակնկալ ստուգումներ են սկսվել Հարավային զինվորական օկրուգի ռազմակայաններում, այդ թվում՝ Գյումրիում տեղակայված 102-րդ ռազմակայանում: Եթե ՌԴ-ն դո՞ւրս գա պայմանագրից, ապա Հայաստանը գերտերությունների շահերի բախման ի՞նչ թնջուկում կարող է հայտնվել:


-Կասեի`ոչ թե երկու, այլ երեք նորություն: Առաջինը, որ Էրդողանը ցանկանում է հանդիպել կամ հեռախոսազրույց ունենալ ՌԴ նախագահի հետ և մերժում է ստանում Կրեմլի կողմից: Այնուհետև Ձեր մատնանշած` ՌԴ պետդումայի կոմունիստ պատգամավորների նամակն էր ՌԴ նախագահին և արտգործնախարարին, որով կոչ են անում չեղարկել (դենոնսացիա) 1921թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը: Հիշեցնեմ, որ այդ պայմանագրով` մասնավորապես Թուրքիային էին անցել Կարսի գավառը, Սուրմալուի մարզը, Արարատ լեռը: Հետաքրքրական է, որ կոմունիստներն են սա նախաձեռնում, որոնք այդ նույն պայմանագրի ջատագովն ու իրականացնողն են եղել: Իհարկե, սրանից հետո Ռուսաստանի քաղաքական էլիտայում մեծ աշխուժություն սկսվեց, մասնավորապես, «Արդար Ռուսաստանը» սկսեց պաշտպանել այդ նախաձեռնությունը: Եվ, միաժամանակ, երեկ ՌԴ Հարավային օկրուգում, այդ թվում` Գյումրիում տեղակայված 102-րդ ռազմակայանում ՌԴ նախագահի կարգադրությամբ ռազմական պատրաստականության անակնկալ ստուգումներ սկսվեցին: Ես այդ երեք իրադարձությունները նույն շղթայի օղակ եմ համարում: Եվ կարծում եմ, որ Պուտինը պատրաստ չէ էրդողանի հետ հանդիպմանը, խոսակցությանը, որովհետև Թուրքիայի նախագահի կողմից ներկայացվելու են անառարկելի փաստեր, որ ռուսական ռազմական օդուժը բազմիցս խախտել է Թուրքիայի օդային սահմանը: Մյուս երկու քայլերը, վստահ եմ, որ Ռուսաստանի կողմից ուղղակի քարոզչական քայլեր են, որոնք կրում են ոչ միայն քարոզչական, այլև Անկարայի, ինչու ոչ՝ նաև միջազգային հանրության նկատմամբ շանտաժի իմաստ:
Իրականում Ռուսաստանն, իհարկե, չի չեղարկի 1921թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը: Կրեմլը, հայտնվել է աննախադեպ ծանր վիճակում. երկրի տնտեսության կոլապսի սպառնալիքը, տնտեսական և քաղաքական մեկուսացումը, միջազգային հանրության կողմից բազմաթիվ մեղադրանքները` ուղղված ՌԴ բարձրաստիճան պաշտոնյաներին: Հիմա Մոսկվան ձգտում է նոր խնդիրներ ստեղծել` նպատակ ունենալով կորզել Արևմուտքից նոր զիջումներ: Մասնավորապես՝ իր քայլերով Մոսկվան ցույց է տալիս, որ պատրաստ է Անկարայի հետ իր հակամարտությունը տեղափոխել Հարավային Կովկասի տարածաշրջան:


Միաժամանակ սա ուղերձ է միջազգային հանրությանը, որ Ռուսաստանը կարող է իբր շատ ավելի անկանխատեսելի լինել, քան Արևմուտքն է կարծում: Իրականում, Կրեմլը շատ լավ հասկանալով իրավիճակի բարդությունը, կառավարում և վերահսկում է ռուս-թուրքական լարվածության աճի զարգացումները:


Ռուսաստանը չի գնա 1921 թվականի ռուս-թուրքական պայմանագիրը չեղյալ հայտարարելու քայլին, որովհետև դա ուղղակիորեն հարվածելու է իր շահերին: Մի օրինակ` Նախիջևանի կարգավիճակի երաշխավորը, ըստ 1921թ. ռուս-թուրքական պայմանագրի, նաև Ռուսաստանն է: Չեմ կարծում, որ Ռուսաստանի ղեկավարությունը գնա այդ քայլին, հակառակ դեպքում, եթե դա կատարվի, կնշանակի, որ Ռուսաստանի ղեկավարության գործողությունները ամբողջապես են տեղափոխվել իռացիոնալ դաշտ: Մտահոգիչ է նաև, որ վերջերս շատ հաճախ Հայաստան են այցելում Ռուսաստանի իշխանության տարբեր էմիսարներ, այդ թվում նաև` հայկական ազգանուններով, որոնք նպատակ ունեն այստեղ, ի շահ Ռուսաստանի, բորբոքել հակաթուրքական տրամադրությունների նոր ալիք: Այսինքն`հերթական անգամ, ինչպես պատմականորեն բազմիցս եղել է, Ռուսաստանը փորձելու է Հայաստանն օգտագործել՝ որպես մանրադրամ Թուրքիայի դեմ: Թե՛ իշխանությունները, թե՛ մեր հասարակությունը որևէ կերպ չպետք է ոգևորվեն դրանից, մենք հայտնվել ենք բավական դժվար իրադրության մեջ, և հստակ պետք է հասկանանք, որ Հայաստան պետության ու Ռուսաստանի շահերն ավելի ու ավելի են սկսում հակասել միմյանց: Կան քայլեր, որոնք Հայաստանն այս իրավիճակում պետք է անի` առաջին հերթին ելնելով իր պետական շահերից:


-Ի՞նչ սպասումներ ունեք այդ ամենից։  Հնարավո՞ր է, որ Հայաստանը ներքաշվի ռուս-թուրքական պատերազմի մեջ:


-Կարծում եմ, որ այս սրումը շարունակվելու է, չեմ բացառում նաև ուղղակի բախումներ Սիրիայում, բայց ոչ մեր տարածաշրջանում: Առայժմ նման բախումներ չեն լինի, բայց կրկնում եմ՝ Սիրիայում գնալով կավելանան: Սա ասում եմ, հաշվի առնելով նաև այն, որ թե’ Պուտինը, թե’ Էրդողանը նույն որակի քաղաքական գործիչներ ու ղեկավարներ են, շատ ու շատ ընդհանուր որակներ ունեն, ավտորիտար տիպի ղեկավարներ են, արտաքին քաղաքական հարցերում զիջումների չգնացող կամ դժկամության գնացող առաջնորդներ են։ Իսկ ՌԴ-ի և Թուրքիայի այս առճակատման մեջ կարևոր դեր ունի անձնական հակասությունների բաղադրիչը:


-Բայց եթե խնդիրը միայն այդ` շանտաժն ու քարոզչությունն են, այդ դեպքում ինչո՞ւ է ՌԴ-ն նման պատրաստության բերում Հարավային օկրուգում իր բազաները:


- Այո, շանտաժ: Եվ նաև սրա համատեքստում ուզում եմ նշել, որ այդ ուժերը, այդ թվում` նաև 102-րդ բազան, դրանք սպասարկում են բացառապես Ռուսաստանի շահերը: Կարող եմ ավելացնել այն, ինչ ասել եմ բազմիցս: Ուժեղացնելով և ընդլայնելով ռուսական ռազմական օդուժը Հայաստանում՝ Ռուսաստանը առիթ է փնտրում Թուրքիայի կողմից СУ-24 ռմբակոծիչի խոցմանը պատասխանելու` հենց Հայաստան-Թուրքիայի սահմանի վրա: Եվ Թուրքիան սա շատ լավ գիտակցում է:


-Իսկ դա չի նշանակի՞, որ կներքաշվենք ռուս-թուրքական պատերազմի մեջ:


- Արդեն ասացի`ուղղակի բախման հավանականությունն առայժմ Հարավային Կովկասում շատ փոքր եմ համարում, բայց բախումները չեմ բացառում Սիրիայում:


-Գրեթե բացառեցիք, որ ՌԴ-ն դուրս գա ռուս-թուրքական պայմանագրից և նշեցիք, որ եթե նման բան լինի, դա կնշանակի, որ ՌԴ իշխանությունները ամբողջովին իռացիոնալ դաշտում են, բայց եթե նման բան տեղի ունենա, ապա դա ի՞նչ իրավական հետևանքներ կարող է ունենալ: Այսինքն` դա կնշանակի՞, որ Հայաստան-Թուրքիա միջազգայնորեն ընդունված սահման այլևս գոյություն չի ունենա:


-Իհարկե ոչ: Եթե նույնիսկ Ռուսաստանը, տեսականորեն պատկերացնենք, չեղարկի 1921թ. ռուս-թուրքական պայմանագիրը, ապա դա որևէ միջազգային իրավական հետևանք չի ունենա Թուրքիայի և Հարավային Կովկասի պետությունների միջազգայնորեն ճանաչված միջպետական սահմանների վրա: Այս մասին նույնիսկ այդ նախագծի հեղինակ ՌԴ պետդումայի պատգամավորներն են ասում:

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

15:11 • 12.11.24

Բաքուն հայ գերիներին օգտագործում է ՀՀ-ից զիջումներ կորզելու համար. Տիգրան Աբրահամյան

12:49 • 12.11.24

Եթե ունենայիք 100 մլն դոլար, որպես պետություն, ո՞ր ոլորտներին կուղղեիք. Խաչատուր Սուքիասյանը՝ նախարարին

12:19 • 12.11.24

Փաշինյանի ներկայությամբ խախտվել է «ՀՀ օրհներգի մասին» օրենքը

11:50 • 12.11.24

20,366 մարդ գնացել է երկրից, 12,700 աշխատատեղ է կրճատվել, գուցե թողեք պատմության անիվը նորմալ գնա՞. Արթուր Խաչատրյանը՝ Վահե Հովհաննիսյանին

11:29 • 12.11.24

«Այստեղ հաց, այստեղ կաց». քաղաքացին ՀՀ-ում պետք է տեսնի իր ապագան, 2025-ին 2 տրիլիոն հարկ կհավաքենք. նախարար

10:59 • 12.11.24

Շնորհակալ եմ վարչապետին ու փոխվարչապետներին՝ իմաստուն առաջնորդության համար․ ֆինանսների նախարար

20:35 • 11.11.24

Մոսկվան մեսիջ հղեց Փաշինյանին՝ քեզնով կամ առանց քեզ վերականգնելու ենք ազդեցությունը Հայաստանում․ Վիգեն Հակոբյան

15:07 • 11.11.24

Ոչ թե իմ տունն իմ ամրոցն է, այլ մեր պետությունն է մեր ամրոցը, իսկ մեր տունը՝ մեր բնակավայրը․ Փաշինյանը՝ ՏԻՄ համակարգի 28-ամյակի միջոցառմանը

14:29 • 11.11.24

Եթե մեծ գործ եք անում, ինչպե՞ս է,որ վարչապետի և ԿԳՄՍ նախարարի երեխաները դրսում են սովորում.Էդգար Ղազարյանը՝ փոխնախարարին

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց