Լճաշենը ոչ միայն նախկին ԽՍՀՄ տարածքի, այլև երկրագնդի ամենահին բնակավայրերից մեկն է, որտեղ զարգացել է մարդկային քաղաքակրթությունը. «Մեր պատմությունը» նախագիծ (տեսանյութ)

14:18 • 24.09.24
Մշակույթ

1930-ականներին սկսված արդյունաբերականացման քաղաքականության շրջանակներում Սևանա լճի մակարդակն արհեստականորեն իջեցվել է, ինչի հետևանքով 1950-ականներին Սևանի ափին գտնվող Լճաշեն գյուղում հնագետները գիտական «գանձարան են» հայտաբերել` Լճաշենի հնավայրը: Թե Լճաշենի կիկլոպյան ամրոցը, և թե հնավայրի տարածքում հայտնաբերված դամբարանադաշտը խոսում են նրա մասին, որ Լճաշենը մարդկային քաղաքակրթության հնագույն օրրաններից է: Խորհրդային տարիներին, անգամ, ԽՍՀՄ պատմության դասագրքերում գրված էր, որ Խորհրդային Միության տարածքի հնագույն բնակավայրը Լճաշենն է: Հիրավի, հնավայրի տարածքում պեղված դամբարանից հանված պատմագիտական նմուշները համաշխարհային մասշտաբով եզակի գտածոներ են, որոնց պահպանումը հնարավոր է եղել մեծապես այն պատճառով, որ Սևանա լճի մակարդակը ժամանակին բարձրացել է և իր ալիքների պահպանության ներքո է առել հնավայրը` պաշտպանելով այն տարատեսակ գանձագողերից և օտար զավթիչներից:

Պատմական գիտությունների թեկնածու Միքայել Մալխասյանը նշում է, որ Լճաշենի կիկլոպյան ամրոցը Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում հայտնաբերված նմանատիպ կառույցների շարքում աչքի է ընկնում հատկապես պատերի հաստությամբ, ինչը վկայում է, որ ամրոցը պաշտպանական մեծ նշանակություն է ունեցել ոչ միայն բրոնզեդարյա ժամանակաշրջանում, այլև դրան հաջորդած պատմական շրջափուլերում: Ուշագրավ է, որ Լճաշենի դերակատարությունը Սևանի ավազանի վաղպետական միավորումների շարքում այնքան մեծ է եղել, որ Ուրարտուի մի քանի արքաներ Սևանի ավազանի բնակավայրերը նվաճելուց հետո Լճաշենում արձանագրություններ են թողել, որոնց մի մասն այսօր էլ պահպանվում է հենց Լճաշեն համայնքի տարածքում: Ինչ վերաբերվում է Լճաշենի դամբարանադաշտից հայտնաբերված «ցեղապետի» դամբարանին, ապա ժամանակակից պատմագիտությունը հակվում է այն տեսակետին, որ հաշվի առնելով դամբարանում թանկարժեք գտածոների քանակը, և ընդհանրապես` դամբարանի ճոխությունը, պետք է արձանագրել, որ գործ ունենք ոչ թե ցեղապետի, այլ տեղական արքայի կամ վաղպետական այլ բարձր կարգավիճակ ունեցող կառավարչի դամբարանի հետ:

Ըստ լրագրող, պատմաբան Անի Հակոբյանի՝ ջրային ավազանները մարդկային քաղաքակրթությունների ծագման հիմքն են, և պատահական չէ, որ քաղցրահամ Սևանա լճի ափին, ինչպես նաև Սևանից սկիզբ առնող Հրազդան գետի կիճերում զարգացած քաղաքակրթություն է ծագել: Հայոց պատմության վաղ շրջանի ուսումնասիրությունն անհնար է առանց Լճաշենի, և ընդհանրապես` Սևանի ավազանի բնակավայրերի հիմնադրման ու զարգացման տրամաբանությունը հասկանալու: Մեր օրերում էլ Լճաշենի տարածքում կարևոր հնագիտական գտածոներ են հայտնաբերվում, ինչը վկայում է, որ Լճաշենի հնավայրը պատմության և մարդաբանության համար դեռ ամբողջապես չի բացահայտել իր «գաղտնիքները»:

Լճաշենի հնավայրի, կիկլոպյան ամրոցների և Վանի արքաների թողած արձանագրությունների պատմությանը նվիրված «Մեր պատմությունը» նախագծի թողարկումն ամբողջությամբ՝ տեսանյութում.

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

20:38 • 25.11.24

Իշխանությունն ապամոնտաժում է 3-րդ հանրապետությունը, 4-րդը կարող է կոչվել «Արևմտյան Ադրբեջան» կամ հայ-ադրբեջանական. Արման Աբովյան

11:14 • 25.11.24

Կենսաթոշակային ֆոնդի ծավալը հասել է 1 տրիլիոնի, մասնակիցները 525,000-ից ավելին են․ ԿԲ փոխնախագահ

23:54 • 22.11.24

Երևանը կհրաժարվի Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան

23:52 • 22.11.24

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան

23:50 • 22.11.24

SMS` գրավոր տեքստով եմ խնդրել հրաժարական տալ պաշտոնյաներին, բայց ոչ ուշ երեկոյան. Փաշինյան

23:10 • 22.11.24

Կադրային վերջին փոփոխությունները ոչ թե կոնֆլիկտային են, այլ աշխատանքային են․ Փաշինյան

21:16 • 22.11.24

Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց