Դատավորների անկախության լրջագույն խնդիր կա, սուտ է իշխանության հիմնավորումը, որ 25 տարեկան դատավոր նշանակելով` պայքարելու են կոռուպցիայի դեմ. Ա. Օրբելյանը՝ Դատական օրենսգրքի փոփոխությունների մասին

20:20 • 04.03.20
Իրավունք

Տարիքը չպետք է լինի հիմնական քննարկվող հարցը, իհարկե, 25 տարեկանը բավականին երիտասարդ է դատավոր լինելու համար, բայց ավելի կարևոր խնդիր է՝ ինչ ընթացակարգով են նշանակվում, ինչ երաշխիք կա դատական անկախության հետ կապված և վերջիվերջո, որն է փոփոխության պատճառը: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց փաստաբան Արամ Օրբելյանն անդրադառնալով դատական օրենսգրքի փոփոխությունների փաթեթին:

Նշենք, որ փոփոխություններով առաջարկվում է դատավորների նշանակման տարիք սահմանել 25 տարեկանը:

Արամ Օրբելյանը նշեց, որ եթե խնդիր է և 28 տարեկան բավականաչափ երիտասարդներ չկան դատավոր նշանակելու համար, դա այլ խնդիր է, եթե գտնում են, որ ճիշտը տարիքային սահմանափակում չլինելն է, դա այլ հարց է: «Այն արգումենտը, որ բերված է, թե անկաշկանդության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ է, որ դատավորները 25 տարեկան լինեն, այդ արգումենտը հիմնավոր չէ: Ուղղակի ես չեմ կարծում՝ երեք տարին այն ժամկետն է, որի շրջանակներում այդ խնդիրը կլուծվի: Բացի այդ ԱԺ-ում թե իշխանության, թե ընդդիմության կողմից զուտ տարիքը հիմնական բանավեճի խնդիր դարձնելը հիմնավոր չէ, քանի դեռ մնացած հարցերը, որոնք ավելի առաջնային են, կարգավորված չեն»,- նշեց նա:

Թե որն է ամենալուրջ խնդիրը՝ Օրբելյանն ասաց, որ ամենալուրջը համապատասխան դատարանի անկախության խնդիրն է: «Մենք այս պահին տեսնում ենք, որ պրակտիկ դաշտում դատավորների անկախության լրջագույն խնդիր կա: Այստեղ երկու մասի պետք է բաժանել խնդիրը. առաջինը՝ ներքին անկախության հարցն է, որ դատավորներն ինքնացենզուրայի չենթարկվեն, մյուսը՝ օրեսնդիրի նաև հանրության կողմից դատավորի վերաբերյալ դիրքորոշում հայտնելու խնդիրն է: Եթե մենք չունենք գործուն կառուցակարգեր այս պահին, որը կապահովի՝ ամեն մեկը չկարողանա վեր կենա դատավորի մասին ինչ-որ տեղեկատվություն տարածի ու անպատիժ մնա, կառավարությունը չունի բավարար քաղաքական կամք դրանք իրականացնելու, ապա տարիքը ավելացնելու կամ նվազեցնելու հարցը արհեստական օրակարգ է»,- ընդգծեց նա:

Օրբելյանի կարծիքով՝ մինչև իրավական բարեփոխումների օրենսդրական փաթեթի քննարկումը, պետք է գործող օրենսդրական լուծումները կյանքի կոչվեն, կայնքի կոչվելու ժամանակ հասկանանք ինչ խնդիրներ են առաջ եկել, նոր դրանից հետո խնդիրները կարգավորենք, որովհետև այդ 25 տարեկան դատավորը 3 տարի հետո դառնալու է 28 տարեկան: «Ցանկացած օրենսդրական փոփոխություն ունի մի պարզ տրամաբանություն՝ ինչու ենք այդպես անում, ինչն է պատճառը: Երբ ասում են պատճառն այն է, որ 25 տարեկանում նշանակելով՝ մենք կոռուպցիայի դեմ ենք պայքարում, ասում եմ՝ չեմ հավատում, սուտ է: Այդ 25 տարեկան դատավորը երեք տարի հետո լինելու է 28 տարեկան: Եթե մենք ելնենք այդ տրամաբանությունից որ 28-ը կոռումպացված է, 25-ը կոռումպացված չէ, դա նշանակում է, որ բոլոր դատավորները պետք է երեք տարով նշանակվեն: Ակնհայտ է, որ այս հիմնավորմամբ այս փոփոխությունն ընդունելի չէ: Ես չեմ տեսել այլ երկրի որևէ միջազգային համեմատական փորձ, որ տարիքի նվազեցումը բերել է դատարանի նակտմամբ վստահության կամ կոռուպցիոն ընկալման նվազեցման: Երբ փոփոխությունը կատարվում է չհիմնավորված, և այն պատճառաբանությունը, որը բերվում է բավականին կասկածելի է՝ ակնհայտորեն, այդ փոփոխությունները չպետք է կատարվեն»,- հայտարարեց նա:

Նրա խոսքով՝ գործող օրեսնդրությունն էլ հնարավորություն է տալիս, որ բավականին լուրջ փոփոխություններ արվեն դատական համակրգում. «Իհարկե, դա չի նշանակում, որ օրեսնդրական փոփոխություն պետք չէ, բայց ցանկացած օրենսդրական փոփոխություն, որը կատարվում է, պետք է ունենա առանձին-առանձին հիմքեր: Պետք է անել հետազոտություն, հասկանալ այդ փոփոխությունները, եթե որևէ այլ տեղ կիրառվել են ինչ ազդեցություն են ունեցել: Այսինքն՝ խնդիրը ոչ ոք չի չափել, դատարանների վստահության մակարդակը և պատճառները նորմալ չի գնահատվել, այսինքն՝ ելնում ենք ինչ-որ անձանց, գուցե հիմնավոր, գուցե անհիմն ենթադրություններից»,- ասաց նա:

Օրբելյանի խոսքով՝ հասկանալի չէ, թե ինչի դեմն են ուզում առնեն: «Սկզբում պնդում է արվում, թե բոլոր դատավորները կոռումպացված են, հետո ասում են՝ 10 տոկոսն է կոռումպացված, ասում են՝ բոլոր դատավորները տգետ են, հետո ասում են՝ մի մասն է տգետ: Պետք է առաջինը հասկանանք, թե ինչ խնդիր ենք ուզում լուծել, եթե հասարակության վստահության խնդիրն է, խնդրեմ, այդ վստահության հարցը մարդկանց փոխելով չի լուծվելու, վստահության խնդիրը լուծելու համար պետք է շատ ինտեսիվ հաղորդակցություն տեղի ունենա: Պետք է մարդկանց ասվի՝ եթե դուք հարկը չեք վճարում, դատավորն ասում է պետք է վճարեք, դա չի նշանակում, որ դատավորը վատն է: Եթե օրենքը վատն է, այդտեղ դատավորը մեղավոր չէ»,- շեշտեց նա:

Փաստաբանի կարծիքով՝ համակարգի լրջագույն խնդիրներից է դատական ծանրաբեռնվածությունը, ինչի արդյուքնում ուղղակիորեն ողջամիտ ժամկետում գործի քննության իրավունքը խաթարվում է:

Ինչ վերաբերում է նրան, որ պետք է լուծվի դատական համակարգում կոռուպցիայի հարցը, նա նշեց, որ դատական կոռուպցիայի խնդրի մասին շատ է լսել, բայց ոչ մի հիմնավորում չի տեսել: «Կարևոր է՝ հասկանալ, որ դատարանը կարող է սխալվի և պարտադիր չէ այդ դեպքում դիտարկել կոռուպցիոն կոմպոնենտ, պարտադիր չէ միշտ դիտարկել, որ դատարանը դա անում է ապօրինի գործընթացներով: Բացի այդ, այսօր գործող կարգավորումներով էլ կարող են պայքարել նման դատավորների դեմ: Մենք այսօր իրականում արդարադատության արդյունավետությունը բարձրացնելու լուրջ խնդիր ունենք»,- նկատեց Օրբելյանը:

Ինչ վերաբերում է  դատավորների կախյալ լինելուն՝ նա նշեց. «Կախյալության խնդիրը հետևյալն է՝ եթե մենք դատավորներին շատ ենք փոխում  ու բերում ենք դատավորներ, որոնք ունեն քաղաքական որոշակի մտածելակերպ, իրենց պետք էլ չի լինելու ոչ մի բան ասել, իրենք այդ լույսի ներքո դիտարկելու են խնդիրները: Ես չեմ ասում, թե դատարանում խնդիրներ չկան, բայց այդ խնդիրները չեն վերլուծվել և դրա արդյունքում ունենք այն՝ ինչ ունենք: Ես տեսնում եմ, որ այս փոփոխությունները չեն բերելու կամ ունակ չեն բերելու դատական համակարգում զգալի դրական արդյունքի»:

Նրա կարծիքով՝ պետք է լայն ներառական քննարկման պորցես լիներ, որովհետև այն քննարկումները, ինչ եղել է դատական բարեփոխումների շրջանակներում, շատ դժվար է անվանել բարեփոխումների քննարկումներ: «Երբ մենք մասնակցել ենք դրանց, ինչ-որ խնդիր ենք բարձրացրել, ասել են՝ սա հետո, սա դուք չեք հասկանում և այլն: Այսինքն՝ իրականում ներառական պրոցես, հանրային լուրջ քննարկում չի եղել»,- ասաց նա:

Ոլորտի խնդիրներից նա նշեց այն, որ պետք է կարողանան հայցադիմուներն ուղարկել էլեկտրոնային եղանակով: «Պետք է էլեկտրոնային արդար դատավաարություն լինի, դատալեքսի հնարավորություններն ավելի ընդլայնվեն: Նմանատիպ հարցեր կան, որոնք պետք է շտկվեն, բայց մենք ամեն անգամ գալիս ասում ենք՝ դատավորները լավը չեն: «Այդպես մենք երբեք լավ դատավոր չենք ունենալու այն իմաստով, ինչով որ մենք տեսնում ենք: Մեր դատական համակարգն էականորեն ավելի լավն է, քան մարդկանց զգալի մասը կարծում է:  Այս նախագծով չեմ տեսնում խնդիրների լուծումը: Ցանկանում են ինչ-որ ֆունդամենտալ մարմին ստեղծեն. բարեվարքություն քննարկեն: Խնդրեմ՝ դրանք պետք են, քննարկենք մոդելը, բայց միշտ հարց է առաջանալու, եթե դատավորների ստուգող կա, էդ ստուգողներին ո՞վ է ստուգելու, ստուգողների ստուգողներին ո՞վ է ստուգելու: Ու պնդումը, թե ժողովուրդն իրենց վստահել է՝ արգումենտ չէ: Ցանկացած ժողովուրդ ցանկացած իշխանության այդ պահին ինչ-որ չափով վստահում է: Կարևոր է, որ  4-5 տարի հետո հաջորդ իշխանությունը չասի՝ դրանք էն հնի նշանակածներն են, պետք է նորից փոխել»,- շեշտեց փաստաբանը:

 

Հեղինակ Ամալյա Առաքելյան

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

12:29 • 21.11.24

Ինչո՞ւ մանկապարտեզը հոկտեմբերին չի բացվել, ստացվում է՝ սո՞ւտ եմ ասել. զգուշացնում եմ՝ մեկը չխախտի ժամկետը․ Փաշինյան

12:12 • 21.11.24

Մայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան

11:05 • 21.11.24

Վահե Ղազարյանի հետ մանկությունից ընկերներ ենք, դա շատ հարցերում օգնել է, երբեմն՝ խանգարել․ Փաշինյան

21:03 • 20.11.24

Չենք սպասում 2026-ի ընտրություններին, ամեն բան անելու ենք, որ իշխանափոխությունը լինի մինչև այդ. Աննա Գրիգորյան

20:33 • 19.11.24

Վաղ թե ուշ Փաշինյանը կարմիր աստղով «պիլոտկա է» հագնելու, մոտ է այդ ժամանակը․ Հայկ Մամիջանյան

18:50 • 19.11.24

ԱրարատԲանկը` «Իմ անտառ Հայաստան»-ի կողքին․ Ազնավուրի անվան անտառ է հիմնվելու (տեսանյութ)

15:03 • 19.11.24

Սուբսիդիայի տոկոսը պահպանելով հնարավորինս նվազ՝ կավելացնենք քաղաքապետարանի եկամուտները. Ավինյան

14:07 • 19.11.24

«Ո՛չ 300 դրամներին»․ «Մայր Հայաստանը» Երևանի ավագանու նիստի ժամանակ ակցիա իրականացրեց

12:49 • 19.11.24

Մինչև 7 տարեկան երեխաները տրանսպորտով կերթևեկեն անվճար, թոշակառուները՝ 30% զեղչով. փոխքաղաքապետ

15:40 • 18.11.24

«Նոմա» ռեստորանը ներկայանում է նորովի. այն կընդունի իր հյուրերին նաև ձմռան ամիսներին

12:44 • 18.11.24

Այն, որ պաշտոնանկությունների մասին դուք գիշերն եք իմացել ու գրել, դա չի նշանակում, որ այդ գործընթացները տեղի են ունեցել գիշերը. Վահագն Ալեքսանյան

12:27 • 18.11.24

Հովիկ Աղազարյանի մասով կա հարուցված կարգապահական վարույթ, որը կունենա հետևանք. Վահագն Ալեքսանյան

12:18 • 18.11.24

Սափրվելը հետևանքներ էր ունենալու. մի՛ ափսոսացեք, շատ բան չենք կորցրել. Աղվան Վարդանյանը՝ պաշտոնանկությունների մասին

12:05 • 18.11.24

Այդ պաշտոնանկությունները դիտարկում եմ նախընտրական տրամադրությունների ներքո. Տիգրան Աբրահամյան

11:55 • 18.11.24

Օպերայի տարածքի շինությունները քանդելու ենք ու ստանանք կանաչ տարածք՝ մարդկանց օգտագործման համար. քաղաքապետ

11:54 • 18.11.24

Մենք մեր պահանջներում ավելի խիստ ենք լինելու, չենք հանդուրժելու անորակ սննդի մատակարարում մեր մանկապարտեզներ. Ավինյան

17:39 • 15.11.24

Վերելակը կանչեք՝ չի գա, գալիս մեծ-մեծ խոսում եք. Կոնջորյանը՝ ընդդիմությանը

16:18 • 15.11.24

Մե՞նք ենք «Հոկտեմբերի 27»-ի շահառուն, թե Անդրանիկ Քոչարյանը, որ այդ խառը վիճակում պաշտոնյաների ցանկ էր ներկայացնում, մեկն էլ ինքն էր. Քրիստինե Վարդանյան

13:21 • 15.11.24

Սասուն Միքայելյանի որդին այնքան լավ քաղաքապետ է, որ ասում են՝ «Սևակը Հրազդանի հետ է ամուսնացել»․ Անդրանիկ Քոչարյան

12:46 • 15.11.24

Կիրանցում անասունը սահմանն անցնու՞մ է. Փաշինյանը՝ Տավուշի մարզպետին

12:16 • 15.11.24

Ո՞վ է ում ձեռք առնում, ուզում եմ հասկանամ, ես «քյասիբի ռադիո» չեմ․ Փաշինյանն՝ իրավապահներին

12:05 • 15.11.24

Ոստիկանության զորքերը կենտրոնացված են Երևանում, այնպես կանենք, որ մարզերում էլ խնդիր չլինի. Փաշինյան

11:04 • 15.11.24

Դուք ոչ միայն Փաշինյանի, այլ Զավենիչի երկրպագուն եք. Խամոյանը՝ ՀԾԿՀ նախագահի թեկնածուին

15:48 • 14.11.24

Պարոն Աղազարյան Հովիկին ոչ ոք չի դատապարտի, որովհետև կառավարությունը չի ձախողվի. Աղազարյան

13:52 • 14.11.24

Կարդացի Անկախության հռչակագիրն ու սարսափելի եզրահանգման եկա՝ ՀՀ-ն չի կարող գոյություն ունենալ. Նիկոլ Փաշինյան

13:20 • 14.11.24

Բանակը մի՛ սրբագործեք, ասում են՝ մեր զինվորի ցավը տանեմ, դուրս կգա Մադագասկար․ Փաշինյան

12:34 • 14.11.24

Այսօրվա մեր հավաքական սոցիալ-հոգեբանությունն ու սոցիալ-մտածողությունն ապապետական է․ Փաշինյան

11:50 • 14.11.24

Աղազարյա՛ն, ջանդ յուղի, քո գլխին են սարքում, ա՛յ ընկեր, դու էլ ես նախկին դաշնակցական. Արթուր Խաչատրյան

11:21 • 14.11.24

Դուք Թուրքիային ու Ադրբեջանին՝ մեր անվտանգության երաշխավոր դարձնելը փաթեթավորել եք իրական Հայաստանի ներքո, որը շատ այլանդակ տեսք ունի. Քրիստինե Վարդանյան

11:02 • 14.11.24

Դուք ձգտում եք վերադարձնել պատմական Հայաստանը, որտեղ կաք դուք, չկա պետականություն ու կա գուբերնատոր դառնալու հնարավորություն. Արթուր Հովհաննիսյանը՝ ընդդիմությանը

20:37 • 13.11.24

Աթոռը պահելու համար Փաշինյանը պատրաստ է Պուտինի նկարը կախել գլխավերևում, հարց է՝ Պուտինը կտա՞, թե ոչ․ Նաիրա Կարապետյան

17:41 • 13.11.24

Չենք բարձրացնում Ադրբեջանի սահմանադրության փոփոխության հարցը, նույնը ակնկալում ենք իրենցից․ Փաշինյան

16:26 • 13.11.24

Այսօրվա ընդդիմությունը հաջորդ ԱԺ-ում չի լինի, իշխանությունն ավելի բարձր ձայներով կընտրվի․ Ալեն Սիմոնյան

15:47 • 13.11.24

Օկուպացված տարածքների խնդիրը ռազմական ճանապարհով լուծելու խնդիր դրված չէ․ Սուրեն Պապիկյան

14:51 • 13.11.24

Երիտասարդ տարիքում, երբ լսում էի «Կիլիկիա» երգը, լացում էի, երբ մեծացա, հասկացա՝ ինչի՞ լացեմ, Կիլիկիան՝ ուր, ես՝ ուր. Հովիկ Աղազարյան

14:11 • 13.11.24

Մենք առաջարկում ենք, որ էլի վարկ վերցնենք նոր սարքավորումների, արտադրանքի գեներացման համար, հետո շնորհակալություն եք հայտնելու. Խաչատուր Սուքիասյան

12:21 • 13.11.24

«ՀՀ ԶՈՒ-երն այսօր Հնդկաստանի համար դարձել են գովազդային վահանակ». «Պարոն Մանուկյանը քաղաքական լավ ելույթ ունեցավ, մի՛ խանգարեք». քննարկում ԱԺ-ում

10:44 • 13.11.24

Չե՞ք կարծում, որ բերետավորների հոգեկան առողջությունը ստուգելու կարիք կա․ Խաչատրյանը՝ Քոչարյանին

17:43 • 12.11.24

Գերիների ամբողջական վերադարձը պետք է նախապայման լինի ցանկացած բանակցության համար․ Քրիստինե Վարդանյան

15:23 • 12.11.24

Բաքվում պահվողներին վերադարձնելու ամենապատեհ առիթը COP29-ն է, հետո վերադարձի հավանականությունը հավասարվելու է զրոյի. Արթուր Խաչատրյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց